درباره ی مکان سکونت ابلیس آمده است که «ان الله خلق الارضین السبع و جعل عرش ابلیس فی الرابعه منها و کان فی یده ملک السماء الرابعه». به درستی که خداوند زمین های هفتگانه را خلق نمود و محل استقرار ابلیس را در زمین چهارم قرار داد و زمانیکه ابلیس در آسمان بود، آسمان چهارم در اختیار او بود. در حدیث دیگری آمده است: « ان الشیطان لیست فی السماء و لا فی الارض انما تسکن فی الهواء». شیاطین در آسمان و زمین مستقر نیستند، بلکه استقرار و سکونت آنها بین زمین و آسمان است.
در ابتدا شیطان در میان امت خود بر روی زمین زندگی می کرد و طبق احادیث نام او عزازیل است و از جنس آتش بود. زمانی تمامی مردمش به خاطر عصیان و تمرد از امر پروردگار نابود شدند و او در زمین تنها ماند. از تنهایی به خدا شکایت کرد و خدا او را نزد ملائکه برد تا در میان آنان خدا را عبادت کند.(14) به روایتی دیگر نام اصلی شیطان، حارث است. او پس از رانده شدن از درگاه الهی، ابلیس نامیده شد و به این دلیل به او شیطان گفته می شود که همواره فساد و شرارت از او به وجود می آید(15). در قرآن تصریح شده است که ممکن است شیطان از جن یا انس باشد. «وَ کَذلِکَ جَعَلْنَا لِکُلِّ نَبِیٍّ عَدُوّاً شَیَاطِینَ الْإِنْسِ وَ الْجِنِّ » و چنین قرار دادیم برای هر پیامبری، دشمنی از شیاطین انس و جن.
شیخ صدوق به سند صحیح از جمیل بن دراج روایت کرده است که او گفت من از حضرت صادق (علیه السلام) پرسیدم که ابلیس آیا از ملائکه بود یا در سماوات متولی کاری بود؟ حضرت در جواب فرمودند که نه او از ملائکه بود و نه در آسمان ها متولی کاری. او از جن بود و در آسمان با ملائکه به سر می برد و در میان فرشتگان به عبادت خدا مشغول بود و فرشتگان می پنداشتند او از خودشان است(9). « و کانت الملائکه تری أنه منها و کان الله سبحان یعلم انه لیس منها»(10). در آیات به جن بودن ابلیس تصریح شده است: «فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلِیسَ کَانَ مِنَ الْجِنِّ»(11).
خداوند به شیطان فرمود: چه چیزی مانع شد که سجده نکردی آن زمان که تو را امر به سجده کردم؟ شیطان گفت: من از آدم بهتر هستم، زیرا مرا از آتش خلق نمودی و او را از خاک و گل. در روایت آمده است که ابلیس، نور روح آدم را با نور روح خود مقایسه کرد و دید که نور روح آدم از نور آتش بیشتر است. اما او خاک را با خودش مقایسه کرد و با اعتراض به خدا گفت: مرا از آتش آفریدی و او را از خاک، من او را سجده نمی کنم(6). با این عدم اطاعت، شیطان دچار کبر و استکبار گردید: « وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِکَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِیسَ أَبَى وَاسْتَکْبَرَ وَکَانَ مِنَ الْکَافِرِینَ»(7). آنگاه که فرمان دادیم ملائکه را سجده کنید برای آدم، پس همگی سجده کردند الا ابلیس که سرپیچی کرد و بزرگی ورزید و با این استکبار از کافران شد؛ و اولین سرپیچی را در میان جن و انس انجام داد: « وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِکَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِیسَ کَانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ »(8) و آنگاه که فرمان دادیم ملائکه را که سجده کنند برای آدم، سپس همگی سجده کردند، الا ابلیس که از جن بود. پس تمرّد کرد از فرمان پروردگارش.
منبع :http://rasekhoon.net
مردی صبح زود از خواب بیدار شد تا نمازش را در مسجد بخواند. لباس پوشید و راهی خانه خدا شد. در راه به مسجد، مرد زمین خورد و لباسهایش کثیف شد. او بلند شد،خودش را پاک کرد و به خانه برگشت.
مرد لباسهایش را عوض کرد و دوباره راهی خانه خدا شد.. در راه به مسجد ودر همان نقطه مجدداً زمین خورد! او دوباره بلند شد، خودش را پاک کرد و به خانه برگشت.. یک بار دیگر لباسهایش را عوض کرد و راهی خانه خدا شد.
در راه به مسجد، با مردی که چراغ در دست داشت برخورد کرد و نامش را پرسید. مرد پاسخ داد: (( من دیدم شما در راه به مسجد دو بار به زمین افتادید))..
از این رو چراغ آوردم تا بتوانم راهتان را روشن کنم.
مرد اول از او بطور فراوان تشکر می کند و هر دو راهشان را به طرف مسجد ادامه می دهند. همین که به مسجد رسیدند، مرد اول از مرد چراغ بدست در خواست می کند تا به مسجد وارد شود و با او نماز بخواند.
شیطان از جنیان است، نه از فرشتگان. در آیه ای از قرآن بر جن بودن ابلیس
تصریح شده است: "فسجدوا الا ابلیس کان من الجن ففسق عن امر ربّه ؛ تمام
فرشتگان سجده کردند جز ابلیس که از جنس جن بود...".(1)
دلیل دیگر بر جن بودن آن که فرشتگان پاک و معصوم اند، ولی ابلیس معصیت کرد.
دلیل سوم: قرآن مجید خلقت جن را از شعله های آتش می داند.(2) که ابلیس هم
جنس آنها است. چنان که قرآن از او حکایت می کند که گفت: "مرا از آتش آفریدی
و آدم را از خاک ".(3) اما فرشتگان به بیان پیامبر(ص) از نور آفریده
شده‌اند.(4)
دلیل چهارم: ابلیس دارای زن و فرزند است. قرآن مجید می فرماید: "ابلیس و
فرزندانش را که دشمنان شمایند، دوستان خود می گیرید"(5)
